I Borghi di Octavia

Cardè e ‘l Marchesà

Ambelessì i vuloma afronté la Stòria e le stòrie, dël Marchesà e dij comun d’Octavia. Le vicende stòriche ‘d coste tere a son complicà: sémper ciapà tra Fransa e Italia, tra coltura djë sgnor e dij paisan, tra Piemont, Savòja e Salussi; sedi ‘d castej, infeudà a nòbij locaj o ch’a mnisìo da d’àutre tere fransèise o piemontèise, ij pais d’Octavia a son testimoniansa dla longa età ëd mes dël Piemont e dla sucessiva arnassita dl’età moderna.

Part d’ën cit stat, tanti comun a l’han avù benefissi come richëssa e pro-sperità che ancora ancheuj as peulo intraveghse ënt ël patrimòni stòrich e artìstich guernà, fin-a al pì cit borgh o andrinta a cassin-e e capele perdùe ënt ij camp. Castej che rendo ël paisagi pì gentil e a fan da sfond a stòrie locaj ch’as fondo ansema a cole regionaj e nassionaj.

Tutun, Cardè a peul fé veghe al foresté ël sò Pont ëns ël Pò, euvra ardìa e ‘dcò eleganta da fé onor a na sità.
(Carlo Fedele Savio, Cardè – Cenni storici)

Dëscheurbe Cardè

Partoma con ën primà: òh già, përchè Cardè con la soa posission a ën tir dë sciòp da l’imboch dle valade ch’a van anvers ël Monvis a ven considerà gnenti meno che ël prim pais dla Pianura Padan-a! Nen a cas ël comune as treuva davzin a n’ansa dël Pò, n’avzin ëd ca sia pressios che genant!

Na visita al sénter ëstòrich ëd Cardè a pudrìa frapeve: l’antich Castel con la soa rigorosa figura dël Singhsent, la Cesa parochial ëd Santa Catlina dël Sessent, la Capela dij Marchèis ëd San German, ùltim sgnor ëd Cardè, con ël sò bisar stil neo-romànich e neo-gòtich, a son tuj cit tesòr da nen manché. Dal sénter a l’é possìbil programé diverse escursion ch’a pòrto ënt ij camp. Un-a ‘d coste a pòrta al bel Santuari dla Madòna dla Salesea, circondà dai sales dai quai a pija ‘l nòm!

Confraternita ‘d San Sebastian

Realisà arlongh ël Sessent, la cesa – ch’as treuva ënt ënt ël sénter dël pais – as afacia ansima a Cors Vitòrio Emanuel II, a travers ën sagrà riaussà. Për inissiativa dla Paròchia ‘d Santa Catlin-a, l’edifissi a l’é stàit restaurà pòch temp fa, con intervent d’arsaniment e consolidament strutural. La faciada a l’é decorà con grassiose forme e riliev, fris e lesen-e, mentre che ‘l cioché a base quadrà a presenta na muradura ën mon a vista.

Santuari Madòna dla Salesea

Ël santuari as treuva ënt la campagna pasia, anviron a ën chilòmetro dal pais e a deuv ël nòm a la presensa ‘d numeros sales ënt la zòna, opura a n’aparission dla Madòna dzora a ën sales. La costrussion d’ancheuj a armonta al sécol XIX. As trata d’ën cit edifissi con n’ùnich volum e forme sempie, scond la tradission costrutiva spantià ënt ël contest rural tra Eutsent e Neuvsent.

Frontalment a la cesa a-i é na lèja arbrà; le stassion dla Via Crucis a son indicà dzora a ëd pilon ën pera. La cesa a presenta dëdnans ën pòrtich d’intrada, mentre che ënt la part daré as treuva na ca. Vintrand ënt ël santuari, dzora al porton a-i é na tribuna ëd bòsch con intrada da na scala ‘d bòsch.

Scond ël canònich Fedele Savio, visitand la cesa ël di dël nòm ëd Maria as peul otense l’indulgensa plenaria. 

Capela dij Marchèis ëd San German

Ën stil neogòtich lombard, la capela a l’é stàita costruìa a pianta greca dël 1879 ansima ai disègn dël Marchèis Scarampi ‘d Vilaneuva. L’edifissi a l’é la capela funeraria dla famija dij Marchèis ëd San Martin ëd San German, ùltima ca djë sgnor ëd Cardè.

La famija a l’é parenta con ij Ruffo ëd Calabria e la Regin-a dla Belgica. Dël 1988 la Regin-a dla Belgica Paola ‘d Liegi a l’ha visità Cardè con l’òm Baldovino, për pijé part a la sipoltura dël cognà Casimiro ‘d San Martin ëd San German; e torna dlë stèmber 2003, për la sipoltura dla sorela Maria Cristina, fomna ‘d Casimiro.

Castel ëd Cardè

Ël castel a l’é stàit costruì al prinsipi dël sécol XIII dal Marchèis Manfredi II ëd Salussi; ai 15 ëd luj dël 1552 a l’é stàit assedià e dëstrut ën part da le trupe fransèise. La costrussion d’ancheuj a conserva quàiche element architetònich dël passà. Ënt la part dla cort interna as treuva ancora quàich afresch e quàich fnestra rinassimental da la curnis ën cheuit, sale afrescà con sene ‘d cassa, vòlte a cassiëtton. Ënt ël castel, oltrapì, as conservo vàire ritrat dij dissendent dla famija dij Marchèis ëd Salussi. 

Ël castel a l’ha ancora quàich local soterani ch’a mnisìa dovrà come përzon, e na maestosa giassera da la vòlta a cùpola ch’a j’era dovrà da la comunità për conservé la carn e d’àutri aliment për tant temp.

L’estern dl’edifissi a conserva l’aspet sever dël Singhsent. L’afresch ch’as treuva dzora al porton d’intrada a presenta l’ansëgna dij Marchèis ëd San German, ùltim proprietari dël castel prima (dal 1921) dla Paròchia; peui l’edifissi a l’é stàit cedù a dij privà.

Cesa ‘d Santa Catlin-a

Le disposission d’edificassion dla cesa pròpi davzin al Castel a armonto al 1204, për inissiativa ‘d Manfred II ëd Salussi. La cesa parochial ëd Santa Catlin-a Vérgin e Martir a l’é completasse dël 1324 dal Marchèis Manfred IV. A l’é stàit Manfred VII a otene ël tìtol ëd “Colegià” con bola ‘d papa Giulio II, ai 16 ëd luj dël 1506, singh agn prima dla costitussion dla Diòcesi ëd Salussi.

Dël 1704, dòp a le guère tra Vitòrio Amedeo II ëd Savòja e Luis XIV ch’a l’han segnà ën manera ancreusa tuta l’area con ravagi e distrussion, l’edifissi a l’é stàit riedificà come sègn për l’arnassita dël teritòri midem për inissiativa dël Marchèis Carlo Emanuel Salussi-Miolans-Spinola. N’iscrission ëns la faciada a mostra la data ‘d fin dij travaj, mentre segn dla cesa gòtica anterior a son restà con la sacrëstìa e ‘l cioché.

Dzora l’intrada, a l’intern, as treuva na tribun-a con òrgo. Andrinta a-i é na cupola dzora la navà, mentre che oltre a l’altar prinsipal as treuvo d’àutri tre altar lateraj. Le fnestre a arporto vedrià polìcrome ch’a l’han la caraterìstica dë s-ciairì le muraje.

Tra ij numeros afresch supersti del nùcleo dël Quatsent a brilia col ëd Santa Catlin-a ‘d Lissandria e ‘d San Cristòforo. Le rafigurassion dla Santa a la qual la cesa, già Colegià, a l’é dedicà a torno ën faciada, ënt l’Apoteosi piturà ënt la vòlta, ënt ij riquàder dël presbiteri a imitassion ëd grand tèile.

L’ansem dle decorassion dl’edifissi, datà 1878, a l’é stàit euvra ëd Gioann Borgna.

A travers ën passagi a la drita dla balaustra as riva a la Capela dl’Adolorà, costruìa dòp a la cesa, dal Canònich M. Santena e amplià dal Canònich L. Bollati. Al fond dël presbiteri as peul veghse na pòrta ch’a men-a a la sacrëstìa, anté ch’a-i é n’armari databil 1711. La faciada rissà ën manera sempia a l’é adressà vers ossident, mentre che da na banda as treuva ël cioché, costituì da na tor a pianta quadrà sensa cuspide.

Cesëtta ‘d San Ròch

Fòra dal sénter, ënt ël verd dla campagna ‘d Cardè, as treuva la Capela ‘d San Ròch, protetor dj’ampëstà, dij pelegrin e dle bestie.

Cardè si racconta

Fòra dal sénter, ënt ël verd dla campagna ‘d Cardè, as treuva la Capela ‘d San Ròch, protetor dj’ampëstà, dij pelegrin e dle bestie.

Ël pont ëd Cardè a l’é ël prim ën ciman armà costruì ën sël Pò con sistema Hennebique. La strutura a l’é stàita progetà e costruìa da l’Imprèisa Ingegné Giay Emilio e Eugeni ‘d Turin për sostituì la pianca ‘d bòsch ch’a j’era prima, danegià sensa fin da le inondassion stagionaj, e për coleghé Car-dè a la frassion Ormea, a Barge e Vilafranca Piemont. Prima le përson-e e ij càrich pesant a mnisìo tramudà da na riva a l’àutra dla rivera dal portolan, figura sparìa definitivament dël 1915. Ij travaj a l’ha pijà da fërvé a dzèmber dël 1914.

Ai 6 d’otober dël 1919 l’onorevol Camilo Peano, che a j’era interessasse për la realisassion dla strutu-ra, a l’ha tnù ën discors durant la sirimònia d’inaugurassion dël pont, guidà dal prevòst Lorens Pro-nino, a la presensa dël sìndich Càsper Bollati, dij consijé provinciaj e dij rapresentant dij comun avzin.

Tante vire, arlongh la soa stòria, ël pont a l’ha arzigà d’esse campà giù. A stèmber dël 1944, ën pien-a guèra, quàich bombardié american a l’ha campà giù dle bombe che për pòch a l’han nen ciapalo. Lë s-ciòp a l’é stàit ën gré ëd campé ën rubat ëd pera a diversi méter ëd distansa. Sempi ën col an ij tedèsch a l’han durbì dij varch ënt ij pilastr dël pont për felo sauté ën aria con la dinamite. Tutun ij par-tigian a l’han portà le carie a Stafarda, combin che con gròsse dificoltà, dàit ël gran peis dle cassie, për peui bruseje. Ij soldà, për truvé ij colpevoj, a l’han sarà a l’osterìa tuj coj ch’a j’ero ën piassa, comprèis ël parco d’anlora, don Lorens Pronino. Peui a son ëstàit liberà tuj, përchè ën fieul a l’ha dije ch’a j’ero stàit ij ribej. Dl’invern dël 1945, quand che ij nemis a son ritirasse, a l’han sërcà inutilment ëd fé brilé j’angign; tutun d’àutri coragios abitant ëd Cardè a l’avìo stërmà ij detonator. Ën costa manera ël pont a l’é salvasse.

Ël castel a l’é stàit costruì al prinsipi dël sécol XIII dal Marchèis Manfredi II ëd Salussi; ai 15 ëd luj dël 1552 a l’é stàit assedià e dëstrut ën part da le trupe fransèise. La costrussion d’ancheuj a conserva quàiche element architetònich dël passà. Ënt la part dla cort interna as treuva ancora quàich afresch e quàich fnestra rinassimental da la curnis ën cheuit, sale afrescà con sene ‘d cassa, vòlte a cassiëtton. Ënt ël castel, oltrapì, as conservo vàire ritrat dij dissendent dla famija dij Marchèis ëd Salussi. 

Ël castel a l’ha ancora quàich local soterani ch’a mnisìa dovrà come përzon, e na maestosa giassera da la vòlta a cùpola ch’a j’era dovrà da la comunità për conservé la carn e d’àutri aliment për tant temp.

L’estern dl’edifissi a conserva l’aspet sever dël Singhsent. L’afresch ch’as treuva dzora al porton d’intrada a presenta l’ansëgna dij Marchèis ëd San German, ùltim proprietari dël castel prima (dal 1921) dla Paròchia; peui l’edifissi a l’é stàit cedù a dij privà.

Le disposission d’edificassion dla cesa pròpi davzin al Castel a armonto al 1204, për inissiativa ‘d Manfred II ëd Salussi. La cesa parochial ëd Santa Catlin-a Vérgin e Martir a l’é completasse dël 1324 dal Marchèis Manfred IV. A l’é stàit Manfred VII a otene ël tìtol ëd “Colegià” con bola ‘d papa Giulio II, ai 16 ëd luj dël 1506, singh agn prima dla costitussion dla Diòcesi ëd Salussi.

Dël 1704, dòp a le guère tra Vitòrio Amedeo II ëd Savòja e Luis XIV ch’a l’han segnà ën manera ancreusa tuta l’area con ravagi e distrussion, l’edifissi a l’é stàit riedificà come sègn për l’arnassita dël teritòri midem për inissiativa dël Marchèis Carlo Emanuel Salussi-Miolans-Spinola. N’iscrission ëns la faciada a mostra la data ‘d fin dij travaj, mentre segn dla cesa gòtica anterior a son restà con la sacrëstìa e ‘l cioché.

Dël 1704, dòp a le guère tra Vitòrio Amedeo II ëd Savòja e Luis XIV ch’a l’han segnà ën manera ancreusa tuta l’area con ravagi e distrussion, l’edifissi a l’é stàit riedificà come sègn për l’arnassita dël teritòri midem për inissiativa dël Marchèis Carlo Emanuel Salussi-Miolans-Spinola. N’iscrission ëns la faciada a mostra la data ‘d fin dij travaj, mentre segn dla cesa gòtica anterior a son restà con la sacrëstìa e ‘l cioché.

Dzora l’intrada, a l’intern, as treuva na tribun-a con òrgo. Andrinta a-i é na cupola dzora la navà, mentre che oltre a l’altar prinsipal as treuvo d’àutri tre altar lateraj. Le fnestre a arporto vedrià polìcrome ch’a l’han la caraterìstica dë s-ciairì le muraje.

Tra ij numeros afresch supersti del nùcleo dël Quatsent a brilia col ëd Santa Catlin-a ‘d Lissandria e ‘d San Cristòforo. Le rafigurassion dla Santa a la qual la cesa, già Colegià, a l’é dedicà a torno ën faciada, ënt l’Apoteosi piturà ënt la vòlta, ënt ij riquàder dël presbiteri a imitassion ëd grand tèile.

L’ansem dle decorassion dl’edifissi, datà 1878, a l’é stàit euvra ëd Gioann Borgna.

A travers ën passagi a la drita dla balaustra as riva a la Capela dl’Adolorà, costruìa dòp a la cesa, dal Canònich M. Santena e amplià dal Canònich L. Bollati. Al fond dël presbiteri as peul veghse na pòrta ch’a men-a a la sacrëstìa, anté ch’a-i é n’armari databil 1711. La faciada rissà ën manera sempia a l’é adressà vers ossident, mentre che da na banda as treuva ël cioché, costituì da na tor a pianta quadrà sensa cuspide.

Fòra dal sénter, ënt ël verd dla campagna ‘d Cardè, as treuva la Capela ‘d San Ròch, protetor dj’ampëstà, dij pelegrin e dle bestie.

Ël pont ëd Cardè a l’é ël prim ën ciman armà costruì ën sël Pò con sistema Hennebique. La strutura a l’é stàita progetà e costruìa da l’Imprèisa Ingegné Giay Emilio e Eugeni ‘d Turin për sostituì la pianca ‘d bòsch ch’a j’era prima, danegià sensa fin da le inondassion stagionaj, e për coleghé Cardè a la frassion Ormea, a Barge e Vilafranca Piemont. Prima le përson-e e ij càrich pesant a mnisìo tramudà da na riva a l’àutra dla rivera dal portolan, figura sparìa definitivament dël 1915. Ij travaj a l’ha pijà da fërvé a dzèmber dël 1914.

Ai 6 d’otober dël 1919 l’onorevol Camilo Peano, che a j’era interessasse për la realisassion dla strutura, a l’ha tnù ën discors durant la sirimònia d’inaugurassion dël pont, guidà dal prevòst Lorens Pronino, a la presensa dël sìndich Càsper Bollati, dij consijé provinciaj e dij rapresentant dij comun avzin.

Tante vire, arlongh la soa stòria, ël pont a l’ha arzigà d’esse campà giù. A stèmber dël 1944, ën pien-a guèra, quàich bombardié american a l’ha campà giù dle bombe che për pòch a l’han nen ciapalo. Lë s-ciòp a l’é stàit ën gré ëd campé ën rubat ëd pera a diversi méter ëd distansa. Sempi ën col an ij tedèsch a l’han durbì dij varch ënt ij pilastr dël pont për felo sauté ën aria con la dinamite. Tutun ij partigian a l’han portà le carie a Stafarda, combin che con gròsse dificoltà, dàit ël gran peis dle cassie, për peui bruseje. Ij soldà, për truvé ij colpevoj, a l’han sarà a l’osterìa tuj coj ch’a j’ero ën piassa, comprèis ël parco d’anlora, don Lorens Pronino. Peui a son ëstàit liberà tuj, përchè ën fieul a l’ha dije ch’a j’ero stàit ij ribej. Dl’invern dël 1945, quand che ij nemis a son ritirasse, a l’han sërcà inutilment ëd fé brilé j’angign; tutun d’àutri coragios abitant ëd Cardè a l’avìo stërmà ij detonator. Ën costa manera ël pont a l’é salvasse.

Ël castel a l’é stàit costruì al prinsipi dël sécol XIII dal Marchèis Manfredi II ëd Salussi; ai 15 ëd luj dël 1552 a l’é stàit assedià e dëstrut ën part da le trupe fransèise. La costrussion d’ancheuj a conserva quàiche element architetònich dël passà. Ënt la part dla cort interna as treuva ancora quàich afresch e quàich fnestra rinassimental da la curnis ën cheuit, sale afrescà con sene ‘d cassa, vòlte a cassiëtton. Ënt ël castel, oltrapì, as conservo vàire ritrat dij dissendent dla famija dij Marchèis ëd Salussi. 

Ël castel a l’ha ancora quàich local soterani ch’a mnisìa dovrà come përzon, e na maestosa giassera da la vòlta a cùpola ch’a j’era dovrà da la comunità për conservé la carn e d’àutri aliment për tant temp.

L’estern dl’edifissi a conserva l’aspet sever dël Singhsent. L’afresch ch’as treuva dzora al porton d’intrada a presenta l’ansëgna dij Marchèis ëd San German, ùltim proprietari dël castel prima (dal 1921) dla Paròchia; peui l’edifissi a l’é stàit cedù a dij privà.

Le disposission d’edificassion dla cesa pròpi davzin al Castel a armonto al 1204, për inissiativa ‘d Manfred II ëd Salussi. La cesa parochial ëd Santa Catlin-a Vérgin e Martir a l’é completasse dël 1324 dal Marchèis Manfred IV. A l’é stàit Manfred VII a otene ël tìtol ëd “Colegià” con bola ‘d papa Giulio II, ai 16 ëd luj dël 1506, singh agn prima dla costitussion dla Diòcesi ëd Salussi.

Dël 1704, dòp a le guère tra Vitòrio Amedeo II ëd Savòja e Luis XIV ch’a l’han segnà ën manera ancreusa tuta l’area con ravagi e distrussion, l’edifissi a l’é stàit riedificà come sègn për l’arnassita dël teritòri midem për inissiativa dël Marchèis Carlo Emanuel Salussi-Miolans-Spinola. N’iscrission ëns la faciada a mostra la data ‘d fin dij travaj, mentre segn dla cesa gòtica anterior a son restà con la sacrëstìa e ‘l cioché.

Dzora l’intrada, a l’intern, as treuva na tribun-a con òrgo. Andrinta a-i é na cupola dzora la navà, mentre che oltre a l’altar prinsipal as treuvo d’àutri tre altar lateraj. Le fnestre a arporto vedrià polìcrome ch’a l’han la caraterìstica dë s-ciairì le muraje.

Tra ij numeros afresch supersti del nùcleo dël Quatsent a brilia col ëd Santa Catlin-a ‘d Lissandria e ‘d San Cristòforo. Le rafigurassion dla Santa a la qual la cesa, già Colegià, a l’é dedicà a torno ën faciada, ënt l’Apoteosi piturà ënt la vòlta, ënt ij riquàder dël presbiteri a imitassion ëd grand tèile.

L’ansem dle decorassion dl’edifissi, datà 1878, a l’é stàit euvra ëd Gioann Borgna.

A travers ën passagi a la drita dla balaustra as riva a la Capela dl’Adolorà, costruìa dòp a la cesa, dal Canònich M. Santena e amplià dal Canònich L. Bollati. Al fond dël presbiteri as peul veghse na pòrta ch’a men-a a la sacrëstìa, anté ch’a-i é n’armari databil 1711. La faciada rissà ën manera sempia a l’é adressà vers ossident, mentre che da na banda as treuva ël cioché, costituì da na tor a pianta quadrà sensa cuspide.

Realisà arlongh ël Sessent, la cesa – ch’as treuva ënt ënt ël sénter dël pais – as afacia ansima a Cors Vitòrio Emanuel II, a travers ën sagrà riaussà. Për inissiativa dla Paròchia ‘d Santa Catlin-a, l’edifissi a l’é stàit restaurà pòch temp fa, con intervent d’arsaniment e consolidament strutural. La faciada a l’é decorà con grassiose forme e riliev, fris e lesen-e, mentre che ‘l cioché a base quadrà a presenta na muradura ën mon a vista.

Ën stil neogòtich lombard, la capela a l’é stàita costruìa a pianta greca dël 1879 ansima ai disègn dël Marchèis Scarampi ‘d Vilaneuva. L’edifissi a l’é la capela funeraria dla famija dij Marchèis ëd San Martin ëd San German, ùltima ca djë sgnor ëd Cardè.

La famija a l’é parenta con ij Ruffo ëd Calabria e la Regin-a dla Belgica. Dël 1988 la Regin-a dla Belgica Paola ‘d Liegi a l’ha visità Cardè con l’òm Baldovino, për pijé part a la sipoltura dël cognà Casimiro ‘d San Martin ëd San German; e torna dlë stèmber 2003, për la sipoltura dla sorela Maria Cristina, fomna ‘d Casimiro.

Ël santuari as treuva ënt la campagna pasia, anviron a ën chilòmetro dal pais e a deuv ël nòm a la presensa ‘d numeros sales ënt la zòna, opura a n’aparission dla Madòna dzora a ën sales. La costrussion d’ancheuj a armonta al sécol XIX. As trata d’ën cit edifissi con n’ùnich volum e forme sempie, scond la tradission costrutiva spantià ënt ël contest rural tra Eutsent e Neuvsent.

Frontalment a la cesa a-i é na lèja arbrà; le stassion dla Via Crucis a son indicà dzora a ëd pilon ën pera. La cesa a presenta dëdnans ën pòrtich d’intrada, mentre che ënt la part daré as treuva na ca. Vintrand ënt ël santuari, dzora al porton a-i é na tribuna ëd bòsch con intrada da na scala ‘d bòsch.

Scond ël canònich Fedele Savio, visitand la cesa ël di dël nòm ëd Maria as peul otense l’indulgensa plenaria. 

Percors për spasgiade ënt ël verd arlongh ël cors dël Pò. As peudo serne divers itinerari partend da l’area atressà sota ‘l pont ën sël Pò, gestìa da l’Associassion Amici del Po ‘d Cardé. Amici del Po as ocupa d’organisé manifestassion, escursion, spetàcoj e spòrt aquàtich con ël but ëd promòve ‘l teritòri dla rivera e formé al rispet dla soa biosfera.

Realisà arlongh ël Sessent, la cesa – ch’as treuva ënt ënt ël sénter dël pais – as afacia ansima a Cors Vitòrio Emanuel II, a travers ën sagrà riaussà. Për inissiativa dla Paròchia ‘d Santa Catlin-a, l’edifissi a l’é stàit restaurà pòch temp fa, con intervent d’arsaniment e consolidament strutural. La faciada a l’é decorà con grassiose forme e riliev, fris e lesen-e, mentre che ‘l cioché a base quadrà a presenta na muradura ën mon a vista.

Ën stil neogòtich lombard, la capela a l’é stàita costruìa a pianta greca dël 1879 ansima ai disègn dël Marchèis Scarampi ‘d Vilaneuva. L’edifissi a l’é la capela funeraria dla famija dij Marchèis ëd San Martin ëd San German, ùltima ca djë sgnor ëd Cardè.

La famija a l’é parenta con ij Ruffo ëd Calabria e la Regin-a dla Belgica. Dël 1988 la Regin-a dla Belgica Paola ‘d Liegi a l’ha visità Cardè con l’òm Baldovino, për pijé part a la sipoltura dël cognà Casimiro ‘d San Martin ëd San German; e torna dlë stèmber 2003, për la sipoltura dla sorela Maria Cristina, fomna ‘d Casimiro.

Ël santuari as treuva ënt la campagna pasia, anviron a ën chilòmetro dal pais e a deuv ël nòm a la presensa ‘d numeros sales ënt la zòna, opura a n’aparission dla Madòna dzora a ën sales. La costrussion d’ancheuj a armonta al sécol XIX. As trata d’ën cit edifissi con n’ùnich volum e forme sempie, scond la tradission costrutiva spantià ënt ël contest rural tra Eutsent e Neuvsent.

Frontalment a la cesa a-i é na lèja arbrà; le stassion dla Via Crucis a son indicà dzora a ëd pilon ën pera. La cesa a presenta dëdnans ën pòrtich d’intrada, mentre che ënt la part daré as treuva na ca. Vintrand ënt ël santuari, dzora al porton a-i é na tribuna ëd bòsch con intrada da na scala ‘d bòsch.

Scond ël canònich Fedele Savio, visitand la cesa ël di dël nòm ëd Maria as peul otense l’indulgensa plenaria. 

Percors për spasgiade ënt ël verd arlongh ël cors dël Pò. As peudo serne divers itinerari partend da l’area atressà sota ‘l pont ën sël Pò, gestìa da l’Associassion Amici del Po ‘d Cardé. Amici del Po as ocupa d’organisé manifestassion, escursion, spetàcoj e spòrt aquàtich con ël but ëd promòve ‘l teritòri dla rivera e formé al rispet dla soa biosfera.